Bakmakla yükümlüler

Sağlık hizmeti, bir insan için en ehemmiyetli hizmetlerden birisidir. Sağlık hakkı geciktirilemez ve ihtiyaç halinde derhal elde edilmesi gerekmektedir. İnsanlar, bu sağlık hizmeti için her ay belli primleri devlete ödemek zorundadır. Sağlık hizmeti, devlet aracılığıyla yerine getirilmesi gerekli olan bir haktır. Kimseler, kişisel olarak sağlık hizmetinden faydalanabilmesi demek sağlık hakkının yerine getirilmesi için yeterince sayılmaz o yüzden de bakmakla yükümlü olunan kavramı ortaya çıkmıştır.

Türkiyede sağlık hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumu aracılığıyla yapılabilir. Genel Sağlık Sigortasına sahip olan insanlar ve bu kimselerin bakmakla yükümlü olduğu insanların sağlık hizmetleri bu kurum aracılığıyla karşılanmaktadır.
Bakmakla yükümlü olunan kimse anne, baba, eş veyahut çocuklarının sağlık güvencesinden faydalanabilen demektir. Bakma yükümlü olmayan kimseler de sağlık güvencesinden faydalanamayan insanlar manasına gelmektedir.
Kanunlara göre bakmakla yükümlü olunan kimseler anne, baba, eş ve çocuklardır. Ama şurada bir şart vardır. Bu kimseler sigortalı çalışmamalı yahut kendi sigortasından ötürü gelir yahut aylık almamalı ve isteğe bağlı prim ödememelidir. Diğer bir bakmak yükümlü olunan insan ise, emekli sandığı çerçevesinde 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlayan ve para vermeden izne ayrılan, ek olarak bu bedava izin zamanı bir senesi geçen eşler bakmak yükümlü sayılanlardandır.

Bakmakla yükümlü olunan insanların yanında bir de bakmakla yükümlü olunmayan insanlar bulunur. Bunları şöyle sıralanmaktadır:

Askerlik görevini yapabilmek için silah altına alınan er ve erbaşlar.

Ceza İnfaz Kurumları ve tutuk evlerinde bulunabilen hükümlü ve tutuklular.

Yurt dışı borçlanması yapmak suretiyle Türkiye'den emekli olan ve aylık almaya başlayıp Türkiye'de ikamet etmeyen insanlar bakmakla yükümlü olan kimseler kapsamına girmezler.

Ülkemiz içindeki kanunlara göre; kız çocukları çalışmamak ve kendi sigortalılığından gelir almamak şartı ile evlenene kadar anne veyahut babası üstünden bakmakla yükümlü sayılırlar. Erkeklerde ise bu hal daha farklıdır. Okumayan erkek çocukları 18 yaşına kadar, lise ve dengi okullarda okuyanlar ise 20 yaşına kadar anne veyahut babasının üstünden bakmakla yükümlü sayılırlar. Yüksek öğrenim görenlerde ise bu yaş 25'e tekabül etmektedir.

Sağlık sigortasına sahip olan şahsın çalışmayan ve gelir alamayan eşi bakmakla yükümlü olunanlar kapsamına girer ve sağlık hizmetinden yararlanmaya hak kazanır. Bu hak kazanımının devam etmesi için en ehemmiyetli şart evliliğin devam etmesidir. Eğer, eş sigortalıdan boşanırsa, boşanmanın resmiyete geçtiği andan başlayarak bakmakla yükümlü olunan şahıs kapsamından çıkar ve sağlık hizmetinde faydalanamaz. Eğer eşlerin ikisi de genel sağlık sigortasına sahip ise; bu durumda ortamda bakmakla yükümlü olunan şahıs kavramı da olmaz.

Çalışan eşlerden birisi ölüm ederse; diğer eşe ölüm maaşı bağlanabilir. Ama bunu yapmak için ilk şart prim ödeme gün sayısının sağlanmasıdır. Çalışan eş çalışmayı bırakırsa, yani gelir alamayacak konumda ise; bu durumda ölüm maaşı nedeniyle sağlık hizmetlerinden faydalanabilecektir.

Bakmakla yükümlü olunan kimselerde maksimum ayrıcalık hakları malul çocuklarına tanınmıştır. Genel sağlık sigortasına sahip olan bireylerin, sigortalı olmayan ve gelir almayan, ek olarak evli olmayan çocukları, yaşa bağlı kalmaksızın bakmakla yükümlü olan şahıs kapsamına girmektedir. Böylelikle anne ve babaları üstünden salık hizmetinden faydalanabilmektedirler. Malul olarak kabul edilen çocuklar, durumları değişinceye kadar bu sağlık hizmetinden faydalanma hakkına sahiplerdir.

Genel sağlık sigortalı olan kimsenin anne ve babası, şartlar sağlanması durumunda bu insan üstünden sağlık hizmeti alabilirler. Bunu yapmak için ilk önce ailenin gelirler toplamının şahıs başına düşen miktarı hesaplanmalıdır. Bakmakla yükümlü kapsamına girme mevzusunda, yalnızca kimsenin anne ve babasının halinde gelir hesaplanmasına gidilmiştir. Bu haller sağlandığında o kimseler de bakmakla yükümlü olunan insanlar kapsamına girer.