Emeklilik sistemi nerdeyse her ülkede geliştirilmiş olan bir yapıdır. Bunun en temel sebebi ise kimselerin yaşamlarının belli süresin...
Emeklilik sistemi nerdeyse her ülkede geliştirilmiş olan bir yapıdır. Bunun en temel sebebi ise kimselerin yaşamlarının belli süresinde çalışmaya elverişli olmasıdır. Hassaten işçi veyahut memur olarak çalışan kimselerden yalnızca belli süre çalışması beklenmektedir. Devamında oluşturan yapılar vesilesiyle bu kimseler çalışamaz yaşa yahut hale geldikleri zaman kimseye muhtaç olmadan hayatlarını devam ettirebilmektedir. Türkiye'de bu imkanı sağlayan kurum Sosyal Güvenlik Kurumu olarak bilinir. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun alt kurumları olan SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı'dır ve bunlar da sigorta primlerinin nasıl ve kimler aracılığıyla yatırıldığı mevzusunda biri birinden ayrılmaktadır. Üçünde de sigorta prim gün sayısı gayet önemli bir durumdur ve emeklilik için olmazsa olmaz şarttır. O nedenden dolayı sigortalı olarak çalıştığınız her gün sigorta primi olarak yatmaktadır ve emeklilik koşullarından birisi olan sigorta prim gün sayısını doldurmanıza yaramaktadır. Bu yüzden işe girdiğiniz zaman sigorta primlerinizi takip etmeye özen göstermeniz gerekir. Uzun zaman çalıştıktan sonra emekli olmaya hak kazanıyor olmamız nedeniyle çalışma hayatında kurduğumuz en büyük hayal emekli olma hayalidir. Çünkü bundan böyle çalışmanızı gerektirmeden emekli aylığı ile paranızı düzenli bir şekilde alabiliyorsunuz. Emekli olmak için yalnızca prim gün sayısını doldurmak yeterince değildir. Yaştan emeklilik, malulen emeklilik gibi türlü haller da görülür. Bizlerde bu konumuzda sizler için malulen emeklilik nedir, malulen emeklilik şartları nelerdir bu gibi bilgileri detaylı olarak vereceğiz.
Öncelikle malullük kavramının ne olduğundan bahsedelim. Malullük bir kimsenin işveren ve sigortalı kimsenin talebi üstüne usulüne münasip olarak gereken yerlerden alınan rapor ile tasdiklenen çalışma gücündeki azlık, iş kazası ve meslek hastalığı gibi hallerin kişide yüzde 60 niceliğinde görülmesi malullük durumunu ortaya çıkarmaktadır. Alınan rapor belirtilmiş sağlık kuruşlarından alınmış olması gerekir. Bu koşullar istikametinde insanlar çalışma hayatlarına devam edemeyecekleri için onlara malulen emekli olma hakkı sağlanmaktadır. Ama bu bireylerin emekli olabilmesi için malulen emeklilik koşullarının olması gerekir. Şimdi malulen emeklilik koşullarının neler olduğuna bir bakalım.
Her şeyden önce malulen emeklilik şartlarından prim şartını ele alalım. Belirtmemiz gerekmektedir ki malulen emeklilik koşullarına göre sigortanızın asgari 10 yılının yatırılmış olması gerekir ve bu süre toplam olarak 1800 güne tekabül etmektedir. Lakin birisinin bakımına muhtaç olan malullük derecesinde bu süre aranmamaktadır yalnızca malullük süresinin belirtilmiş olması gerekir.
Malulen emeklilik yönetmeliğinin 12. maddesinde bakıma muhtaç malullük aşağı kısımdaki gibi ifade edilmiştir.
Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji yahut merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile beraber olan diğer hastalıklar.
Süreli veyahut devamlı ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
İki elin kaybı.
Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı.
Her iki bacağın alttan minimum 1/3'ünün kaybı.
Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
Solunum yetmezliği nedeni ile yardım eden solunum cihazlarının devamlı kullanılması.
Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, bireysel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.
Yukarda tespit edilen hastalıklar dışında kaldığı durumda tedavi edilemeyen, başka birinin devamlı bakımına muhtaç olan ağır hastalıklar.
Yukarı kısımda sıraladığımız 10 maddeden oluşan yönetmelik maddelerinde belirtilmiş malullük hallerinde 1800 günlük prim ödeme şartı aranmamaktadır. Bu hallerde şahsın sigorta gün sayısına bakılmadan 1800 gün ile emekli edilmektedir.
Yani malulen emeklilik şartlarını özetlememiz gerekli durumda eğer;
Malulen emekli olabilmek için ilk şart sigorta başlangıcından sonra sakatlık yüzdesinin % 60 olması gerekmektedir.
Sakatlık yüzdesi gereken sağlık kurumundan alınan rapor ile ispat edilmelidir.
10 senesi kapsayan yani 1800 günlük sigorta priminizin ödenmiş olması gerekir. Bu halden bakıma muhtaç maluller ayrı tutulmaktadır.
BAĞ-KUR kapsamındaki sigortalı kimselerin de malulen emekli olabilmesi için üst kısımdaki şartlar benzer şekilde geçerli olur ve prim borcunun olmaması gerekir.
Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin malulen emeklilik koşullarına göre 'TSK' da görev yapamaz' yazılı raporu sağlık kuruluşundan alması gerekir. Alınan bu raporun kabul edilmesi durumunda Emekli Sandığı Kanunu'nda yer bulan biçimi ile TSK'dan malulen emekli olabiliyorsunuz. Malulen emeklilik koşullarına göre dikkat edilmesi gerekli olan nokta ise Türk Silahlı Kuvvetleri çatısı altında çalışan askeri ve sivil personeller ve askerlik yapan kimselerin yükümlüleri için Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü çatısı altında yer bulan personeller içinse Emniyet Teşkilatı Sağlık Koşulları Yönetmeliği göz önüne alınmaktadır.
İş başında çalışırken bir iş kazası nihayetinde sakatlık geçiren kişide yukarda saymış olduğumuz malulen emeklilik şartların bulunması ile beraber bu kimse malulen emekli olur ve emekli aylığını alır. Lakin aynı anda bu kişiye devamlı işgöremezlik geliri de bağlanmaktadır. Malulen emekli sayılan şahıs bu ilki maaşı da almaktadır lakin ikisinin de tamamını alamaz. Malulen emeklilik aylığı yahut devamlı iş göremezlik gelirinden hangisi yüksek ise onun tamamını, düşük olanın ise yarısını almaktadır. Böylece kimsenin mağdur olmasının önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Çünkü bundan böyle bu kimse hiçbir koşulda çalışıp gelir elde edemez haldedir.
Makalemizin içinde de belirtmiş olduğumuz gibi malulen emeklilik koşullarına göre hastalık oranının yüzde 60 olma şartı aranmaktadır. Normal koşullar altında bu oran tek bir hastalık için geçerlidir lakin yüzde 60 niceliğinde az bir orana sahip olan bir hastalığınız var ve bu hastalık başka bir hastalığı tetikliyor. Bu halde iki hastalığın oranı toplandığında yüzde 60 oranına ulaşıyorsa malulen emeklilik koşullarına münasip oluyor. Biri birinden özgür hastalıkların toplam yüzdeleri 60'ı geçse bile bu hal malulen emeklilik için yeterince görülmemektedir.
Bu işlemi tek bir şekilde yapabiliyorsunuz. Malulen emeklilik başvurusu için bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl veyahut Merkez Müdürlüğü'nün ilgili servisine gittikçe başvuruda bulunmalısınız.
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan hemen sonrasındaki ilk 10 günün içerisinde talepte bulunabilen kimseler için istenmektedir)
Kamu görevlisi olan (4/C'li) sigortalılar için; Malullen emeklilik maaşının bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten ya da görevde bulunanlar için Kurumları aracılığıyla yapacak olduğu başvuru. Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı belgesi ve Maluliyetin tespiti için şart olan Sağlık Kurulu raporu gerekir.
Malulen emeklilik koşulları hakkında detaylı bilgiler yukarı kısımda anlatılan şekildedir ama şurada unutulmaması gerekli olan çok önemli nokta ise maluliyete sebebiyet veren durumun çalışmaya başladıktan yani sigorta başlangıcı yapıldıktan sonra meydana gelmesi halidir. Malulen emeklilik koşullarına sahip olan tüm kimseler Sosyal Güvenlik Kurumu'nun vereceği onay ile beraber malulen emekli sayılmakta ve bu şahıslara malulen emeklilik aylığı bağlanmaktadır.
Dilerseniz bir sonraki makalemiz olan Engelli raporu itiraz adlı yazıyı inceleyebilirsiniz.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı.