Engelli yakını hakları

Türkiyedeki engelli sayısı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın yapmış olduğu bir araştırmaya göre 10 milyona yaklaşmış halde. Hem engellilerin aynı zamanda engelli yakını olan bireylerin yaşadıkları zorluklar ise bugün bir çok resmi kurum aracılığıyla bilinir. Bilinen bu zorluklara karşı ise önlemler alınmakta ve engelli yakını kimselere belli haklar verilir. Engelli yakını hakları mevzusunda detay içeren bilgilere haberimizden ulaşabilmektesiniz.

Engelli Çocuğu Olan Çalışanın Hakları

Mazeret İzni Hakkı: Engelli çocuğu olan çalışan bir kişinin kadın veya erkek fark etmeksizin sahip olduğu bir çeşit haklar bulunur. Bunların ilki mazeret izni olarak türkiyede uygulanan 4857 sayılı İş Kanunu'nda tanımlanmıştır. İşçilerin mazeret iznini kullanabilmesi için çocuğunun asgari %70 oranında engele sahip olması gerekmektedir. Bunun ispatlanması için de yetkili hekimlerin vermiş olduğu sağlık kurulu raporunun iş yeri sahibine iletilmesi gerekmektedir. Mazeret izni bir sene içerisinde 10 güne kadar verilebilir. Ek olarak işveren işçinin mazeret izni kullanıp işe gelmediği günlerin ücretini kesemez.

Erken Emeklilik Hakkı: Erken 72 türkiyede yürürlükte olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası çerçevesinde düzenlenmiştir. Erken emeklilik hakkından engelli çocuğu olan anneler yararlanmaktadır. Erken 72 ile ilgili şu uygulama geçerlidir: Eğer çalışan bir annenin engelli çocuğu var ise içerisinde bulunulan seneye kadar ödenmiş olan prim ödeme gün sayılarının 1/4'ü toplam prim ödeme gün sayısına eklenmektedir. Böylelikle prim ödeme gün sayısı artacağından engelli çocuğu olan annenin erken 72 olabilecektir.

Engelli Yakını Olan Memurun Hakları

İşçi ve memur kavramları ayrı kavramlar olduğundan hem çalışma şartları aynı zamanda fiyat ve tabii oldukları kanunlar da ayrı biçimde düzenlenmiştir. O nedenden dolayı engelli yakını olan işçiler ve memurlar için haklar da farklılaşmaktadır. Engelli yakını olan memurun hakları çerçevesinde baktığımızda kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştıklarından ötürü daha çok haklara sahip olduklarını söylemek mümkündür.

Saatlik İzin Hakkı: Memurlar türkiyede 4857 sayılı İş Kanunu yasasına değil; 657 sayılı Devlet Memurları Yasasına tabiidirler. Bu yüzden hakları o kanunda tanımlanmıştır. Engelli yakını hakları çerçevesinde memur kimselere tanınan ilk hak saatlik izin hakkıdır. Bu hak 657 sayılı kanunda yer alır. Saatlik izin hakkına göre memurların günde 1.5 saat olmak üzere izin hakları saklı kalmaktadır. Günün hangi saatinde bu izni kullanacaklarında ise memur olarak çalışanların tercihleri esastır. Ek olarak mesai saatleri dışında engelli yakını olan memur çalışanlara fazladan çalışma gibi bir hal da sunulmamaktadır.

Tayin Hakkı: Engelli yakını olan memurun hakları çerçevesinde bulunabilen diğer hak ise tayin hakkıdır. Bu hak da yine benzer biçimde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda tanımlanmıştır. Tanınan bu hakka göre devlet memurunun engelli bir yakını bulunması ve bu yakının özel eğitim veyahut rehabilitasyon gibi eğitimlere gitmesi gerekmektedir; lakin memurun bulunmuş olduğu ilde böyle bir imkan sağlanamıyor ise memur yakınını bu eğitimleri alabileceği yere götürebilir. Memurun talebi üstüne gerçekleşen böyle bir halde memur da yakınının gideceği yerde eğer boş bir memur kadrosu var ve görevine de uyuyor ise tayin edilmektedir.

Nöbet ve Vardiya Hakkı: Engelli yakını olan devlet memurlarının hakları kapsamındaki diğer bir konu ise nöbet ve gece vardiyasına ilişkin düzenlemedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda düzenlenen bu hak, engelli yakını olan memurun gece nöbetine ve gece vardiyasına kalamayacağı halinde tasarlanmıştır. Ek olarak saatlik izin hakkında da bahsettiğimiz gibi engelli yakını olan memura mesai saatleri dışında çalışma yaptırılamaz. Eğer memur mesai saatleri dışında çalışmayı kendisi talep ediyor ise bu halde yazılı bir dilekçe ile memurun çalıştırılması gibi bir hal olabilir. Ama bu haller dışında yani engelli yakını olan memurun isteği dışında, memur mesai saatleri dışında çalıştırılamaz. Gece nöbetine veyahut gece vardiyasına kalamaz. Bu haklar da memura tanınmış olan haklardandır.

Refakat İzni Hakkı: Engelli yakını olan devlet memurlarının hakları kapsamındaki diğer konu ise refakat izinlerine ilişkin olan düzenlemedir. Memurun engelli yakını var ise ve engelli yakınına bakmadığı halde hayati bir risk ortaya çıkacaksa memura refakat izni verilir. Bu noktada engelli olan kimsenin sadece memurun çocuğu olması gerekmez. Annesi, babası, eşi, çocukları yahut kardeşlerinden bir tanesi engelli olduğu halde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu bu kimseleri memurun yakını olarak tanımlamaktadır. O neden ile bu engellilik durumu yetkili hekimler aracılığıyla sağlık kurulu raporu ile onaylandığında memura 3 aya kadar refakat izni verilebilir. Eğer bu 3 aylık refakat izni sonuç kısmında engelli yakını olan memurun halen o şahsın yanında kalması gerekmektedir ve eğer kalmazsa hayati bir risk ortaya çıkacaksa tekrar 3 aylık refakat izni verilebilir.