Engelli oranları

Türkiyede çok engelli vatandaş yaşamaktadır. Her yıl engelli fertler için, çokca düzenleme yapılmakta ve indirimler uygulanır. Sosyal devlet anlayışı çerçevesinde yapılmış olan bu hizmetler sayesinden engelli bireyler sosyal hayata kazandırılmakta ve yaşam standartları yükselmektedir. Biz de bu konumuzda engelli oranlarını işleyeceğiz.

Engelli fert, kaza nihayetinde veya zihinsel rahatsızlık nedeni ile vücudundaki bir takım işlevleri kaybeden kişiye denir. Bahsi geçen olan bu engeller doğuştan gelebildiği gibi daha sonrasında da olabilir.

Engel Oranlarına Göre Sakatlık Dereceleri

Engelli kişilerin engel oranları belirlenmekte ve bazı indirimler bu engel oranları üstünden yapılabilir. Engelli oranları çerçevesinde belirlenmiş olan engel derecelerini şöyle sıralanmaktadır:

Birinci Derece Sakatlık: Bu engelli derecesi çalışma gücünün % 80'ini yahut daha fazlasını kaybedilme halidir.

İkinci Derece Sakatlık: Çalışma gücünün % 60'ından fazlasını kaybetmiş olma halidir.

Üçüncü Derece Sakatlık: Üçüncü derece sakatlık ise, çalışma gücünün % 40'ından fazlasını kaybeden kişilerdir.

Belirlenmiş olan engelli oranları bu şekildedir. Devlet ve bazı kurumlar, bu engelli oranları ile indirimler yapmaktadır. Bu engelli oranı ile hesaplanan indirimler, bakmakla yükümlü olduğu bir engelli yakını olan insanlara de uygulanır.

Engelli İndirimleri

Engelli kişilere devlet ve özel kuruluşlar aracılığıyla engelli indirimleri de yapılabilir. Bu indirimler vesilesiyle engelli bireyler, hayata daha kolay tutunmakta ve sosyal hayatta kendilerine olan güvenleri artmaktadır. Engeli indiriminden faydalanmak için de bazı şartlar belirlenmiştir. Bu koşulları sağlayan engelli bireyler, bazı indirimleri başvuru yapmak suretiyle bazı indirimleri de direkt kullanabilirler.

Engelli vatandaşlara yapılmış olan bazı engelli indirimlerini şöyle sıralanmaktadır:

Ulaşım, engelli vatandaşlara ücretsizdir.

Devlet, % 40 ve üstü engeli olan engelli vatandaşlara 'Özürlü Kimlik Kartı' adından bir kart çıkarma hakkı tanımıştır. Engelli bireyler bu kart hasebiyle belirlenmiş olan yerlerde indirimlerden yararlanabilirler.

Şehir için ulaşım gibi şehir dışı ulaşımlarda da engelli vatandaşlara indirimler yapılabilir. Devlet Demiryollarından engelli bireylerin% 50 indirim hakkı vardır.

Sosyal yardımlar çerçevesinde da engelli fertlere türlü indirimler ve yardımlar yapılabilir.

Engelli Oranı Hesaplama

Engelli oranları kapsamındaki diğer bir önemli konu da engelli oranlarının hesaplanmasıdır. Engelli oranlarını hesaplanması önemlidir çünkü kimi hallerde yapılmış olan işlemler, indirimler, vergi indirimleri bu engelli oranları sonrasında yapılmaktadır.

Engelli oranlarının hesaplanmasında kişinin eğer bir engeli var ise normal yöntemler kullanılmaktadır ama esas önemli olan birden fazla engeli bulunabilen bireylerinin engelli oranlarının hesaplanmasıdır. Bu engelli oranları hesaplanma aşamasında Balthazard formülü adında bir formül kullanılmaktadır. Balthazard formülünün işlem adımları ise şu şekildedir:

Engelli kişinin engellerine ilişkin engelli oranları ayrı ayrı belirlenir.

Sonra bulunabilen engelli oranları büyükten küçüğe doğru sıralanır.

Maksimum olan oran % 100'den çıkartılır.

Bulunabilen oran, ikinci sırada bulunabilen engelli oranı ile çarpılır ve bulunabilen sonuç 100'e bölünür. Sonda bulunabilen sayı azami engel oranına eklenmektedir. Bulunabilen sonuç kişinin engelli oranlarını gösteren sayıdır.

İki adet engeli bulunabilen kişilerin engelli oranlarını hesaplama esnasında kullanılabilen Balthazard formülünün işlem adımları bu şekildedir. 2 ya da daha fazla engele sahip olan şahısların engelli oranlarını hesaplarken de bu formül kullanılmaktadır. Bunu yapmak için üst bölümdeki adımlar tekrarlanır, bulunabilen sonuç ile diğer engelli oranları tekrar büyükten küçüğe sıralanır ve benzer işlemler tekrar yapılmaktadır.

Balthazard formülünün kullanımında, eğer fert 60 yaşın üstünde bir engelli ise, hesaplama esnasında engellilik oranına % 10 eklenmektedir.

Engelli İndirimlerinin Ücretlere Etkisi

Engelli oranları kapsamındaki diğer bir önemli olan konu da engelli indirimlerinin maaşlara veyahut diğer ücretlere etkisinin nasıl olduğudur. Devlet memuru olan engelli kişilerin aylık ücretlerinin hesaplanması esnasında, engelli indirim miktarları aylık matrahtan çıkarılmaktadır ve yeni tutar çerçevesinde Gelir Vergisi hesaplanır.